Cao Đẳng Y Dược TPHCM
Việc không nhớ được giấc mơ là một hiện tượng phổ biến. Trên thực tế, có những người có khả năng nhớ rõ những gì xảy ra trong giấc mơ của họ, nhưng phần lớn chúng ta lại không. Vậy tại sao chúng ta thường không nhớ gì sau khi mơ dậy?
1. Tại sao chúng ta mơ?
Trước khi chúng ta khám phá về sự khác biệt giữa việc một số người ngủ mơ mà không nhớ gì trong khi người khác lại nhớ rõ, chúng ta cần hiểu về lý do tại sao chúng ta mơ. Theo các chuyên gia, giấc mơ thường xảy ra trong giai đoạn ngủ REM (chuyển động mắt nhanh), có thể lặp lại nhiều lần trong một đêm. Trong giai đoạn này, cơ thể có những chuyển động và nhịp thở nhanh hơn.
Mike Kisch, một trong những người sáng lập và là Giám đốc điều hành của Beddr, một công ty công nghệ giấc ngủ, cho biết giấc mơ thường xảy ra trong giai đoạn REM vì sóng não hoạt động giống như khi chúng ta tỉnh. Giai đoạn này thường bắt đầu sau khoảng 90 phút kể từ khi bắt đầu ngủ và có thể kéo dài đến 1 giờ vào cuối giấc ngủ.
Dù có hay không nhớ giấc mơ, thì mọi người đều có thể mơ trong khi ngủ. Đây là một chức năng quan trọng đối với não bộ của con người và cũng diễn ra ở hầu hết các loài khác. Vậy nếu mọi người đều mơ, vậy tại sao không ai nhớ về giấc mơ đã trải qua?
Câu trả lời có thể khác nhau tùy thuộc vào các lý thuyết về lý do tại sao giấc mơ xảy ra, vì thực tế có nhiều giả thuyết hiện nay. Nghiên cứu về giấc mơ là một lĩnh vực rộng lớn và phức tạp, và việc nghiên cứu về giấc mơ trong phòng thí nghiệm gặp nhiều khó khăn. Một phần vì hoạt động của não bộ không cho phép chúng ta biết nội dung của giấc mơ một cách chính xác, và do đó, chúng ta chỉ có thể dựa vào các báo cáo chủ quan từ người trải qua giấc mơ.
2. Nhớ về những giấc mơ
Theo giảng viên tại Cao đẳng Điều dưỡng cho biết thêm: Theo một chuyên gia về giấc ngủ, có những quan điểm cho rằng giấc mơ là cửa sổ dẫn đến tiềm thức, trong khi các quan điểm khác cho rằng chúng chỉ là kết quả vô nghĩa của hoạt động sóng não trong thời gian bộ não nghỉ ngơi và phục hồi. Chuyên gia này cho rằng việc một số người nhớ giấc mơ trong khi người khác lại không nhớ có thể đơn giản là do sự phân loại thông tin quan trọng và không quan trọng trong khi ngủ.
Lý thuyết này gợi ý rằng giấc mơ xuất hiện khi bộ não đang xử lý thông tin, loại bỏ những thông tin không cần thiết và chuyển những ký ức ngắn hạn quan trọng sang ký ức dài hạn. Do đó, khả năng nhớ giấc mơ có thể phản ánh khả năng ghi nhớ tổng thể của bộ não.
Bên cạnh đó, bộ não có thể chặn một số giấc mơ, khiến chúng ta không nhớ chúng vào ngày hôm sau. Hoạt động trong giấc mơ có thể rất mạnh mẽ, đến mức bộ não muốn che giấu chúng để tránh sự nhầm lẫn giữa thế giới thực và thế giới trong mơ.
Một điều khác là hoạt động của não bộ cũng giúp một số người dễ nhớ giấc mơ hơn. Có một vùng trong não, gọi là vùng tiếp giáp thái dương, chịu trách nhiệm xử lý thông tin và cảm xúc, có thể đưa người vào trạng thái tỉnh táo trong giấc ngủ, giúp bộ não mã hóa và ghi nhớ giấc mơ tốt hơn.
Một nghiên cứu trên tạp chí Neuropsychopharmacology, được International Business Times đưa tin, cho thấy những người nhớ giấc mơ có hoạt động nhiều hơn ở vùng tiếp giáp thái dương so với những người không nhớ giấc mơ sau khi thức dậy.
3. Tại sao có người nhớ và có người ngủ mơ dậy không nhớ gì?
Theo một chuyên gia, việc ai đó không ngủ đủ giấc có thể dẫn đến giảm thời gian giấc ngủ REM, làm cho họ khó nhớ hoặc không nhớ giấc mơ vào ngày hôm sau.
Đặc điểm tính cách cũng có thể là một yếu tố quan trọng xác định liệu ai đó có thể nhớ giấc mơ hay không.
Các nghiên cứu cũng đã chú ý đến các đặc điểm tính cách phổ biến nhất ở những người có khả năng nhớ giấc mơ của họ. Những người như vậy thường có xu hướng sáng tạo, tưởng tượng và hướng nội. Ngược lại, những người thực tế hơn và hướng ngoại có thể gặp khó khăn trong việc nhớ giấc mơ.
Điều này ngụ ý rằng có những người tự nhiên có khả năng ghi nhớ giấc mơ của họ tốt hơn mặc dù chất lượng giấc ngủ có thể khác nhau.
Theo chia sẻ giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: các yếu tố khác như căng thẳng hoặc trải qua các trải nghiệm gây sốc cũng có thể khiến mọi người trải qua những giấc mơ hoặc ác mộng đáng chú ý mà họ có thể nhớ lại vào ngày hôm sau. Ví dụ, một người đang chịu đựng nỗi đau sau khi mất người thân có thể mơ thấy cảnh cái chết một cách rõ ràng. Việc nhớ lại những giấc mơ như vậy có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và thậm chí gây ra căng thẳng hoặc lo lắng nhiều hơn.
4. Ảnh hưởng của giấc mơ đối với chất lượng giấc ngủ
Sau khi đã thảo luận về việc tại sao một số người nhớ giấc mơ trong khi người khác không, câu hỏi tiếp theo là liệu giấc mơ có ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ không. Theo một chuyên gia, giấc mơ không phản ánh trực tiếp chất lượng giấc ngủ vì bản chất của chúng không tạo ra ảnh hưởng đáng kể. Tuy nhiên, khả năng ghi nhớ giấc mơ có thể phản ánh một số yếu tố như tình trạng sức khỏe hoặc sử dụng thuốc.
Có những khác biệt sinh học dẫn đến việc một số giấc mơ được ghi nhớ nhiều hơn so với những giấc mơ khác. Ngoài ra, có những yếu tố y tế khác cũng cần được xem xét. Ví dụ, việc dùng báo thức không đều có thể khiến người ta tỉnh giấc đột ngột trong khi mơ, tăng khả năng ghi nhớ giấc mơ. Cũng có những yếu tố khác như chứng ngừng thở khi ngủ, rượu, hoặc các rối loạn giấc ngủ khác có thể gây ra giấc mơ.
Do đó, các chuyên gia khuyến nghị rằng việc thức khuya có thể làm tăng khả năng ghi nhớ giấc mơ, ít nhất là trong thời gian ngắn. Thường thì điều này xảy ra khi có điều gì đó kích thích khiến chúng ta tỉnh giấc trong khi mơ, và khi đó nội dung giấc mơ sẽ được nhớ lại.
Tuy nhiên, những giấc mơ mạnh mẽ hoặc đáng lo ngại đến mức chúng đánh thức bạn từ giấc ngủ có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe cần được xem xét. Người mắc hội chứng căng thẳng sau chấn thương (PTSD) có thể trải qua những cơn ác mộng sống động liên quan đến các ký ức chấn thương. Ngoài ra, mệt mỏi quá mức vào ban ngày cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề về giấc ngủ cần được chăm sóc.
Mặc dù nguyên nhân gây ra giấc mơ vẫn chưa được rõ ràng, việc ghi nhớ giấc mơ là một điều bình thường và lành mạnh. Mặc dù có thể cảm thấy mệt mỏi hơn khi thức dậy sau một giấc mơ chi tiết, việc ghi nhớ chúng có thể mang lại những ý tưởng thú vị và phong phú về cuộc sống. Do đó, ngoại trừ những giấc mơ đáng sợ, việc nhớ giấc mơ vẫn là điều đáng mong đợi.
